3x te zien: leven én sterven op je eigen manier

29 november 2021

Als professional zie je in de praktijk veel verschillende mensen. Je kent ook de verhalen van collega’s uit andere disciplines en weet vanuit kennis door opleiding en bijscholing dat geen enkel mens hetzelfde is. Elk mens leeft anders, groeit anders op en wil ook, als de tijd daar is, op zijn eigen manier sterven. De palliatieve benadering richt zich op dat laatste stukje van een mensenleven: de laatste levensfase.

Als professional, niet op het gebied van zorg of sociaal domein, maar op het gebied van communicatie, is oud-collega Denise benieuwd. Zijn er verhalen die op een andere manier verteld worden? Verhalen waarin dezelfde boodschap zit: Léven tot het einde. Ik ben op zoek gegaan naar inspirerende documentaires die de palliatieve benadering op een andere manier aan het licht brengen.

Deze drie documentaires op Netflix maken naar mijn idee maar al te duidelijk waarom de palliatieve benadering zo belangrijk is:

End game

End game volgt het verhaal van het levenseinde van vijf verschillende mensen. Ze worden bijgestaan door ziekenhuismedewerkers die hen helpen omgaan met hun situatie. Deze film laat zien dat het anders kan dan de traditionele hospice-situatie. Alle vijf weten ze dat ze doodgaan, maar alle vijf hebben ze andere wensen, net als hun nabestaanden. Sommigen worden geleid naar het ‘Zen-project’ dat de missie heeft zorgprofessionals en patiënten bewuster te maken van de mogelijkheden in de zorg. Ze inspireren elkaar om ten volle te leven en de universele ervaring van verlies persoonlijk onder ogen te zien.

Uiteindelijk zie je dat elk persoon op een andere manier omgaat met het levenseinde.

Cristina

De documentaire Cristina laat het verhaal zien van een jonge vrouw die gediagnostiseerd wordt met borstkanker. Ze overleeft het, maar een paar jaar later krijgt ze dezelfde diagnose. Dit keer zijn er ook uitzaaiingen naar haar lever. Ze gaat op zoek naar hoop en lichtpuntjes in de verhalen van anderen. Op een gegeven moment beseft ze: ‘Hoe dichter je bij de dood bent, hoe levendiger je wordt’.

Extremis

In Extremis volgen we palliatief artsen Monica Bhargava en Jessica Zitter. Ze behandelen patiënten die op het randje van de dood leven. ‘Het is goed als je een klein beetje zeggenschap hebt over hoe je gaat’, zegt Zitter. Maar wat als je die keuzes zelf niet meer kunt maken? De documentaire laat hartverscheurende emoties zien rond de beslissing over leven en dood. De dokters, patiënten en families op de intensive care moeten vreselijke keuzes maken met in hun achterhoofd kwaliteit van leven tot het einde.

Zitter: ‘Als jonge arts kreeg ik de vraag een groot katheter aan te leggen in de nek van een vrouw. Ze lag op sterven en ik wilde haar leven redden. We waren dit aan het voorbereiden toen een verpleegster me aankeek en zei: ‘’Bel de politie. Ze martelen een patiënt op de IC.’’ Ik besefte: mijn god, ze heeft gelijk: Wat ik nu doe, helpt mijn patiënt niet. Het zal haar ziekte niet genezen. En ik wil dit niet meer doen.’

Echte verhalen

Rauwer en echter dan dit wordt het niet. Voor mij maakt dit meer dan duidelijk dat het belangrijk is om met aandacht voor kwaliteit van leven tot het einde te kijken naar elke patiënt op zich. Het zou mooi zijn als we deze kans allemaal krijgen als we in eenzelfde situatie terechtkomen. Niemand is in een bepaald hokje te plaatsen. Daarom is het ook zo goed om er met elkaar over te praten.

Schrijf een brief

Een gesprek beginnen over het levenseinde kan lastig zijn. Een brief kan dan een goede eerste stap zijn om je naasten te laten weten wat jij belangrijk vindt in de laatste fase van je leven. Agora ontwikkelde deze voorbeeldbrief om je op weg te helpen.

Lezen en luisteren

Meer inspiratie opdoen? Bekijk onze rubriek Lezen en Luisteren.