Dromen van een Proeftuin
‘Meer ruimte voor waar het leven echt over gaat’
25 oktober 2021
Hoera, een baby! De geboorte van een kindje, het begin van het leven, vieren we uitbundig. Het levenseinde is vaak een stuk minder kleurrijk. Goed nieuws dan ook dat Agora via proeftuinen juist die laatste fase meer tot bloei brengt.
Vrolijke ballonnen, gekleurde muisjes en talloze cadeaus. Zo begint het leven: het is feest! Het kindje leert daarna continu nieuwe dingen. Zonder zich bewust te zijn dat het in de laatste levensfase weer afscheid moet nemen van alles wat zo vanzelfsprekend was geworden. Dat afscheid nemen gaat soms in kleine stapjes.
De vrijheid om even naar de ondergaande zon te gaan kijken, heeft ze niet meer
Afscheid in stapjes of in één klap
Bij mijn dementerende vader bijvoorbeeld was dat afscheid nemen een proces van jaren. Stapje voor stapje: eerst verdwenen de woorden, toen snapte hij de afstandsbediening niet meer, zelfstandig eten lukte niet, daarna het lopen. Tot uiteindelijk ook het praten niet meer ging. En op het laatst zelfs ademen niet. De laatste levensfase van mijn moeder ziet er heel anders uit. Ondanks de mantelzorg voor haar echtgenoot bleef ze tot haar 81e fit. Ze wandelde, tuinierde, ging uit eten, las elke dag de krant en was voor ons hele gezin een vraagbaak. Tot ze van de ene dag op de andere dag haar zicht verloor. En daarmee haar vrijheid. Want ja, er zijn luisterboeken, podcasts en radioprogramma’s. Maar de vrijheid om even naar de ondergaande zon boven de Rijn te gaan kijken of even een visje te halen, gewoon omdat je daar zin in hebt, heeft ze niet meer.
Mantelzorger en luchtverkeersleider
Als mantelzorger is mijn vrijheid opeens ook ingeperkt. Want ik lijk wel een verkeerstoren. Na de eerste noodzakelijke gesprekken met de huisarts, de oogarts en de neuroloog, komt het verzorgverkeer serieus op gang. We starten bij de Wmo-consulent, die doorverwijst naar het Wmo-loket van de gemeente, een maatjesproject, Bartiméus, dagbesteding speciaal voor zeer slechtzienden, thuiszorg, maaltijdservices en privéhulp. In totaal doe ik zeker zo’n 10 keer mijn verhaal, waarna er even zo vaak een intake volgt. De afspraken zet ik met letters ter grootte van een ei in mijn moeders agenda. Maar mijn moeder, toch al flink uit balans doordat de wereld er opeens heel anders uitziet (letterlijk: grijs en mistig) en die voor herkenning afhankelijk is van stemmen, raakt het spoor bijster.
Minder gedoe
In dezelfde tijd werk ik bij Agora, als communicatieadviseur. Agora streeft via de palliatieve benadering naar integrale aandacht in de laatste levensfase. Om dit te bereiken ondersteunen we goede lokale samenwerking. De interviews met de partners van de proeftuin in de Oude IJsselstreek lees ik nu als eindredacteur maar ook vanuit mijn rol als mantelzorger. Wat ze vertellen raakt me diep. Zo zegt burgemeester Otwin van Dijk: “Ik wil dat mensen geen gedoe ervaren – zeker niet in de laatste levensfase. Daarom is het ontzettend belangrijk dat we de zorg afstemmen op de patiënt én het hele ecosysteem om diegene heen, zoals partners en mantelzorgers.” Dat klinkt mij als muziek in de oren.
Huisarts Guus Metzemaekers beschrijft een voorbeeld waarin hij samen optrekt met wijkverpleegkundige, Wmo-consulent en sociaal werker. “Door een totaalaanpak – van hulpmiddelen tot de inzet van het informele netwerk, konden we de mantelzorger ontlasten en tegelijk een opname voorkomen.” Geweldig. Dat we bij Agora op nog meer plaatsen in Nederland dit soort proeftuinen gaan initiëren, is dan ook een gouden greep.
Het levenseinde is – net als de kraamtijd – een fase waarin je aangewezen bent op elkaar
Kostbaar
Voorlopig kan ik alleen maar dromen van zo’n proeftuin. En tot die tijd? De laatste levensfase is voor de meeste mensen geen feest. Laten we het niet mooier maken dan het is: het is heel verdrietig om van zoveel afscheid te moeten nemen. En om je naaste elke dag te zien inleveren. Maar – net als de kraamtijd – is het levenseinde een fase waarin je aangewezen bent op elkaar. Waarin uiterlijkheden wegvallen, waardoor er meer ruimte is voor waar het in het leven echt over gaat. En dat is in élke levensfase ongelofelijk kostbaar.
Meer weten over de proeftuinen?
Samen met Movisie start Agora in 2022 lokale proeftuinen om de samenwerking van professionals uit de zorg en het sociaal domein te verbeteren.
• Alle informatie vind je op onze proeftuinen-pagina’s.
• Download het boekje ‘10 ingrediënten voor een succesvolle proeftuin’, met de ervaringen uit de gemeente Oude-IJsselstreek.
• Meer over samenwerken in lokale projecten
Doe mee!
Ben jij geïnspireerd geraakt en wil je ook een proeftuin opstarten? Neem contact op via info@agora.nl
Delen: