Inhoud geven aan zingeving in een hospice

Blog: ‘Wat nog van waarde is‘

25 augustus 2025

‘Ik krijg weleens de vraag: waarom werk je in een hospice? En waarom zou je als vrijwilliger in een hospice willen werken? Dat is toch allemaal hartstikke verdrietig, daar? Natuurlijk zien we verdriet in het hospice en zien we soms schrijnende situaties waar we zelf ook stil van worden. Maar er is ook humor en lichtheid.

Onze gasten bevinden zich in de terminale fase en weten dat ze binnenkort gaan overlijden. Ze hebben vaak al een periode van ziek zijn achter de rug, met alle zorgen van dien. De stap naar het hospice zorgt dan vaak voor rust. Ze hebben hun woning verlaten en hoeven zich niet meer druk te maken over dagelijkse dingen als boodschappen doen, de was en vragen als : Wat eten we vandaag? Dat biedt ruimte voor andere dingen.

De periode in het hospice is vaak zeer waardevol voor onze gasten en voor hun naasten. De gesprekken gáán ergens over. Ze komen dichter bij zichzelf en de ander. Wij lopen dat laatste hoofdstuk met hen mee en maken die periode zo prettig mogelijk voor hen.

Die laatste periode gaat vooral over wat nog van belang en waardevol is, over zingeving. Ook onze vrijwilligers hebben daar aandacht voor. In de overdracht en het dossier van gasten vroegen we onze vrijwilligers om ook te rapporteren op `zingeving’. Maar die term `zingeving` bleek te groot. En dus werd er weinig ingevuld. We hebben nu ‘zingeving’ vervangen door ‘Wat nog meer van waarde was’. En nu worden er wel vaak mooie kleine momenten gerapporteerd door vrijwilligers. Bijvoorbeeld een mevrouw die vroeg of de korstjes van haar brood in het vogelhuisje voor haar raam mochten worden gelegd. Zij kon die korstjes niet meer eten en ze genoot erg van de vogels die erop af kwamen.

Willie van de Weitgraven-Timmer: ‘Zingeving of wat van waarde is, zit vaak verborgen in kleine opmerkingen.’

Elke gast krijgt van ons een dagboekje, waarin zij zelf, hun bezoek en ook zorgcollega’s en vrijwilligers dingen kunnen opschrijven. Ook kunnen er foto’s worden ingeplakt. We hebben speciaal daarvoor een telefoontje met printertje erbij, waarmee we heel makkelijk en snel bijzondere momenten kunnen vastleggen. Die foto’s kunnen we dus ook direct zelf afdrukken. Bijvoorbeeld als de Bed-Zingers, een groep  vrijwilligers die ons regelmatig bezoekt, langskomen en je iemand ziet genieten. Dat dagboekje geven we achteraf mee aan de naasten. Dat is dan een waardevol document.

Zingeving of dat wat van waarde is, zit vaak verborgen in kleine opmerkingen die gemaakt worden tijdens gesprekken bij heel dagelijkse bezigheden. Bijvoorbeeld als tijdens de wasbeurt tussen neus en lippen door gezegd wordt dat iemand graag nog eens de zee zou zien. Juist bij het douchen vinden de mooiste gesprekken plaats. Je bent dan zó dicht bij elkaar en in zo’n intieme setting. Dan praat je anders met elkaar. Je geeft iets van jezelf en de ander geeft iets terug. Maar mensen zijn natuurlijk heel verschillend. Sommigen willen niet praten en dan hoef je er alleen maar te zijn. Wat de behoefte is op dat moment, daar ontwikkel je voelsprieten voor.

Ons hele team is alert op de vraag achter de vraag of opmerking van onze gasten. Dat doen we echt samen: van de verpleegkundigen en de vrijwilligers tot en met de huishoudelijk medewerkers. We hebben elkaar allemaal nodig om dit type vragen te signaleren en er iets mee te doen. Soms met behulp van bijvoorbeeld de wensambulance. Er is veel mogelijk om onze gasten en hun naasten een goede tijd te bieden, met aandacht voor wat voor hen, op dat moment, belangrijk is.’   

Willie van de Weitgraven-Timmer, coördinator vrijwilligers en verpleegkundige in Hospice Nijkerk e.o.

Deelsessie Zingeving in de terminale fase

Willie van de Weitgraven-Timmer en twee collega’s van het Hospice Nijkerk e.o. vertellen op 2 oktober tijdens het congres Zingeving? Hoe dan?!, hoe zij in hun hospice vorm geven aan zingeving in de terminale fase. Tijdens de interactieve deelsessie Zingeving in de terminale fase oefen je samen ook met zingevingsvragen. De deelsessie wordt begeleid door René Edinga, beleidsadviseur bij VPTZ Nederland, Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Nederland.
Meld je aan!
Wil jij ook weten hoe je als team binnen een hospice of in een bijna-thuis-huis samen inhoud kunt geven aan zingeving, meld je dan aan voor deze deelsessie (ochtendsessie 1-5).
Ga voor meer informatie over het complete programma, alle sprekers en aanmelden naar: https://bit.ly/3EWiZJw
Accreditatie is verleend bij V&VN (5 punten), V&VN Verpleegkundig Specialisten (5 punten), Registerplein (5 punten) en SKGV (1 punt – Levensbeschouwing en Spiritualiteit 0,5 punt en Vakbekwaamheid 0,5 punt).