Over taalgebruik rondom zingeving

Blog: Van Verwarring naar Verbinding

29 juli 2025

Onze studenten – of ze nou de opleiding Verpleegkunde, Maatschappelijk werk of Geneeskunde volgen – hebben hart voor de zaak. Voor goede zorg voor hun patiënten en cliënten. Een belangrijk onderdeel hiervan is: aandacht hebben voor wat deze patiënt of cliënt in het bijzonder bezighoudt, wat voor hem of haar belangrijk is. Sterker nog: voor veel studenten is het dé reden dat zij voor hun opleiding gekozen hebben. Immers: alleen zo kan zorg geleverd worden die zowel voor henzelf als voor de patiënt of cliënt van waarde is. En daar doen ze het toch voor?

Maar, vaak hebben studenten niet het idee dat voor dit aspect in hun opleiding voldoende aandacht is. Ze hebben ‘wel een keer een les over spiritualiteit gehad, en een spreker over levensbegeleiding’ – maar wat daar nou precies mee wordt bedoeld en wat ze daarmee moeten?

Anne Wichmann:
‘De veelheid aan termen en begrippen rondom zingeving leidt tot verwarring en zelfs irritatie.’

De veelheid aan termen en begrippen die zowel in het onderwijs als in de praktijk binnen het sociaal- en zorgdomein gebruikt wordt als het over de zingevingsdimensie gaat, leidt tot verwarring. En in de praktijk tot minder effectieve communicatie, zelfs tot irritatie. Daarnaast is opvallend dat de woordkeuze verschilt tussen niveaus, en is het niet duidelijk of er verschillen zijn tussen vergelijkbare termen. Een voorbeeld: waar artsen en verpleegkundigen de voorkeur geven aan woorden als ‘zingeving’, ‘psychosociaal functioneren’ en ‘autonomie’ , hebben maatschappelijk werkers het veel over ‘levensvragen’, ‘levensinvulling’ en ‘coping’ en gebruiken geestelijk verzorgers op hun beurt graag woorden als ‘spiritualiteit’, ’transcendentie’ en ‘breukervaringen’. Deze verscheidenheid aan termen leidt tot spraakverwarring, irritatie en misverstanden.

Aangezien het onderwijs een belangrijke plek is waar toekomstig professionals in het zorg- en sociaal domein termen en begrippen leren gebruiken, is het van belang juist daar zo snel mogelijk tot eenduidigheid in het taalgebruik rond zingeving te komen. Het Harmonisatie van Taal project – onderdeel van het Onderwijsplan, gefinancierd door VWS – heeft hier belangrijke stappen in gezet.
Nieuwsgierig naar de uitkomsten en naar wat je er zelf mee kunt in je eigen (onderwijs)praktijk? Meld je aan voor mijn interactieve deelsessie Van Verwarring naar Verbinding tijdens het symposium ‘Zingeving? Hoe dan?!’ op 2 oktober. Ik kijk ernaar uit!

Dr. Anne Wichmann, universitair docent afdeling Anesthesiologie, Pijn en Palliatieve Geneeskunde, Radboudumc

Deelsessie Harmonisatie van taal: van Verwarring naar Verbinding

Anne Wichmann verzorgt 2 oktober een deelsessie over zingevingstaal tijdens het symposium Zingeving? Hoe dan?!, in Nijkerk, onder de titel ‘Harmonisatie van taal: van verwarring naar verbinding’. Tijdens deze interactieve sessie kijken we naar het gebruik van zingevingstaal in zowel het sociaal- als het zorgdomein. Welke woorden gebruiken we om aan te sluiten bij de ander? Welke woorden gebruik jij?
Meld je aan!
Wil jij je meer bewust worden van jouw taalgebruik rondom zingeving en dat van anderen zodat je elkaar beter begrijpt, meld je dan aan voor de deelsessie van Anne Wichmann (ochtendsessie 1-2).
Ga voor meer informatie over het complete programma, alle sprekers en aanmelden naar: https://bit.ly/3EWiZJw

Accreditatie is verleend bij V&VN (5 punten), V&VN Verpleegkundig Specialisten (5 punten), Registerplein (5 punten) en SKGV (1 punt – Levensbeschouwing en Spiritualiteit 0,5 punt en Vakbekwaamheid 0,5 punt).