Blog: De uitdagingen van de training Zinvol Trainen

‘Je kunt al veel meer dan je denkt’

24 juli 2025

‘Opleider. Een geestelijk verzorger biedt als opleider training en educatie aan professionals, vrijwilligers en toekomstige geestelijk verzorgers met het oog op levensbeschouwelijke en ethische vragen.’
(Uit de Beroepsstandaard geestelijke verzorging 2015 van de beroepsvereniging VGVZ)

Geestelijk Verzorgers hebben vanuit hun vak in principe de tools en vaardigheden in huis om een goede trainer te kunnen zijn: ze kunnen goed luisteren, ze kunnen zich inleven in de belevingswereld van mensen, ze kunnen goed vragen stellen, kunnen doorvragen, ze durven daarbij ook de moeilijke vragen te stellen en ze kennen de waarde van stiltes laten vallen.  Allemaal vaardigheden waarover een goede trainer beschikt.

Zonder zelf ooit les te hebben gegeven, beschikken ze daarnaast ook over veel `schoolervaring`. Ze hebben minimaal 18 jaar ervaring als leerling en hebben van daaruit, onbewust, ideeën over hoe een training of workshop zou moeten verlopen.  

Soms zit die ‘schoolervaring’ hen en in de weg als ze zelf de rol van trainer willen aannemen, merk ik tijdens de leergang Zinvol Trainen. Tijdens deze leergang leer ik geestelijk verzorgers om collega’s te trainen over zingeving.

Het begint met de aanname dat een trainer of docent alles moet weten. Daarmee leggen ze de lat erg hoog! En dat is heel jammer, want ik zie dat ze soms 90% van hun voorbereidingstijd op een workshop besteden aan ‘alles leren’. Ik laat ze zien dat dat niet nodig is en dat ze zich ook anders kunnen positioneren als trainer. ‘Van zingeving weten jullie veel meer dan ik’,  vertel ik hen dan. ‘Ik weet weer meer van lesgeven dan jullie.’ Het levert de GV-ers veel meer op als ze zich tijdens hun voorbereidingen bezighouden met de vraag: ‘Hoe kan ik alle deelnemers aan mijn training actief mee laten doen?’. Want je wil als trainer niet 1,5 uur staan zenden!

Wie vertelt, leert het meest
Marco Otten: ‘Je moet er als trainer voor zorgen dat je niet zelf het meest aan het woord bent.’

Ik leer ze activerend les te geven, vanuit de didactische regel: wie vertelt, leert het meest. Het is bewezen dat je, door over een onderwerp te praten, er het meeste van opsteekt. Je moet er als trainer dus voor zorgen dat je niet zelf het meest aan het woord bent. Je gaat dus voor maximale deelnemersparticipatie! Dat betekent dat je werkvormen kiest waarbij zoveel mogelijk deelnemers tegelijkertijd aan bod komen, hetzij door individueel te reflecteren, hetzij door in kleine groepjes met elkaar te communiceren.

Spannend

Bij het ontwerpen van een training zet je vooraf op papier welke doelen je wilt behalen. Dit is een onderdeel dat GV-ers vaak lastig vinden en waar ik soms zelfs weerstand ervaar. Als mensen iets spannend vinden of weerstand hebben, wordt dat soms onder een laagje van morele saus verstopt, met argumenten als: ‘Mensen zijn geen product’ of ‘Een doel stellen is te rechtlijnig’. Doelen stellen noemen ze te sturend of te productgericht. Ik stel dan de vraag: ‘Wat geeft mij het recht om hier, vandaag, twee uur van jullie kostbare tijd te gijzelen?’ Doelen geven een legitimatie om die twee uur van jouw tijd te nemen.

Ik geef les volgens de dubbelebodemdidactiek, wat inhoudt: practice what you preach. In mijn manier van lesgeven laat ik zien hoe zij les kunnen geven. Ik leg dus regelmatig uit waarom ik bepaald dingen doe of zeg en waarom bepaalde werkvormen kies. Het is best spannend om op deze manier een groep professionals training te geven over hoe je training geeft. Ik sla de plank natuurlijk ook wel eens mis. In je beste dagen ben je zó open met en naar elkaar, dat de deelnemers en ikzelf die fouten durven benoemen. Het is één van de meest leerzame en mooiste ervaringen, om zo samen verantwoordelijk te zijn voor hoe een workshop verloopt.

Marco Otten, docent educatie aan de Universiteit voor Humanistiek en trainer Zinvol Trainer vanuit Reliëf.

Deelsessie Zinvol Trainen: een voorproefje

Marco Otten verzorgt 2 oktober de deelsessie Zinvol Trainen: een voorproefje tijdens het symposium Zingeving? Hoe dan?!, in Nijkerk.
Deze deelsessie is speciaal voor geestelijk verzorgers en geeft een indruk van de training ‘Zinvol Trainen’ en de meerwaarde ervan. Deelnemers krijgen handvaten om collega’s te trainen over zingeving en ervaren daarbij ook hoe het is om getraind te worden.
De afgelopen 25 jaar heeft Marco Otten zich bezig gehouden met educatieve vaardigheden in zingeving. Vanuit Reliëf gaat Marco de training Zinvol Trainen verzorgen.
Meld je aan !
Wil jij meer weten over het trainen van collega’s over zingeving en een voorproefje ervaren van de training Zinvol Trainen? Meld je dan aan voor de deelsessie van Marco Otten (middagsessie, 2-8) tijdens het symposium Zingeving? Hoe dan?!, op 2 oktober in Nijkerk.
Ga voor meer informatie over het complete programma, alle sprekers en aanmelden naar: https://bit.ly/3EWiZJw

Accreditatie is verleend bij V&VN (5 punten), V&VN Verpleegkundig Specialisten (5 punten), Registerplein (5 punten) en SKGV (1 punt: Levensbeschouwing en Spiritualiteit 0,5 punt en Vakbekwaamheid 0,5 punt).